Bart (66) is al enkele jaren vrijwilliger op de afdeling palliatieve zorgen. Pauline (23) is nog maar heel recent gestart als vrijwilliger. Beiden wilden ze hun vrije tijd op een zinvolle manier invullen en zo kwamen ze terecht op onze afdeling palliatieve zorg.
Vrijwilligerswerk op een palliatieve afdeling, dat is geen evidente keuze...
Bart: "Als ik vertel wat ik doe dan reageren veel mensen met de vraag waarom ik het doe. Ze zijn er van overtuigd dat het best wel heavy is. Maar ik haal er ontzettend veel energie uit. Ik krijg hier elke keer de kans om uit de waan van de dag te stappen. En elke keer weer word ik hier herinnerd aan wat nu eigenlijk echt belangrijk is in het leven. Je leert de kracht kennen van nabijheid en kleine dingen."
Pauline: "Voor mij is dat eigenlijk hetzelfde. We worden hier elke keer terug met onze voetjes op de grond gezet. Er zijn veel zaken in ons leven waarvan we denken dat ze belangrijk zijn, maar hier besef je wat écht belangrijk is. Het leven kan bovendien erg druk zijn, en hier kan je de rush even achter je laten."
"Ik haal hier ontzettend veel energie uit"- Bart vrijwilliger palliatieve zorg
Bart: "We leren hier veel over de kunst van het leven. Ik ben ervan overtuigd dat de ervaringen die je hier opdoet je veranderen als mens in de positieve zin."
Pauline: "Vrijwilligerswerk is overigens meer dan enkel geven. Ik vind het een verrijking om mij in te zetten voor anderen en zo mijn wereldbeeld en visie op het leven te verbreden. Dat is voor mij de kracht van vrijwilligerswerk."
Welke taken worden aan de vrijwilligers toevertrouwd?
Bart: "Onze shift begint met een briefing met de verpleegkundigen. Daarin vertellen ze wat meer over de patiënten en wat hun situatie is (waar kan je ze een plezier mee doen, wat zijn aandachtspunten bijvoorbeeld bij de voeding …). Het is de bedoeling dat we de patiënten zoveel mogelijk nabij zijn. Dat doen we door gewoon onszelf te zijn. We luisteren naar de patiënt en bekijken waarmee we hem of haar een plezier kunnen doen, we ondersteunen de verpleegkundigen, we verzorgen de maaltijden... Net zoals in het gewone leven zijn alle dagen hier verschillend."
Pauline: "De eerste contacten met patiënten kunnen soms wat onwennig zijn, maar je voelt wel snel aan waar iemand nood aan heeft of net geen nood aan heeft. Door een maaltijd mooi te verzorgen, iemand die heel graag fruit eet van iets extra te voorzien of gewoon een babbeltje te doen, kunnen we die laatste fase toch zo mooi en aangenaam als mogelijk maken."
Bart: "Je leert hier ook dat als er geen woorden meer zijn, je ook gewoon aanwezig kan zijn."
"De eerste contacten met patiënten kunnen soms wat onwennig zijn, maar je voelt wel snel aan waar iemand nood aan heeft."- Pauline vrijwilliger palliatieve zorg
Je moet hier regelmatig afscheid nemen van patiënten. Hoe doe je dat?
Bart: "We worden hier heel goed begeleid en krijgen veel tips van verpleegkundigen die dit al veel langer doen, maar ‘de leerschool van het doen‘ is even belangrijk. Wat bovendien soms vergeten wordt, is dat wij niet enkel voor de patiënt zorgen maar ook voor de familie. Afscheid nemen is een moment van verbondenheid, het brengt mensen dichter bij elkaar. Na een overlijden komen familieleden vaak samen in de living op de afdeling, waar wij hen opvangen."
Pauline: "De eerste reactie bij vrienden en medestudenten als ik vertel wat ik doe is inderdaad vooral de vraag of dat niet heel zwaar is. Maar hier hangt geen sombere sfeer en het werk is niet zo zwaar beladen als het op het eerste zicht klinkt. De sfeer hier is heel huiselijk. Ook de inrichting zorgt daar mee voor: er is een aangename veranda, een ruime lichtrijke living en zelfs een speelhoekje voor de kinderen."
Bart: "Op een palliatieve afdeling is humor, net als in het gewone leven, heel belangrijk. Met humor kun je zoveel relativeren, je kan een patiënt zijn of haar gedachten eens laten verzetten, de dingen in een gezond perspectief plaatsen. Want vergis je niet: we hebben hier een heel fijn team waarin ook eens gelachen kan worden. Iedereen kan hier gewoon zichzelf zijn. Ik zeg altijd; ‘hier is het echte leven’. Veel mensen denken bij palliatieve enkel aan het einde van een leven maar hier staat het leven en de kwaliteit van het leven net centraal. En van ons verwachten patiënten niet dat we ons beter voordoen dan we zijn, we kunnen hier steeds als onszelf binnenkomen. Hier wordt alles teruggebracht tot de essentie."
