De sfincterprothese

Behandeling

De eerste stap in de behandeling van dit type urineverlies is bekkenbodemkinesitherapie. Hierbij worden de bekkenbodemspieren versterkt in de hoop dat ze voldoende krachtig worden om het urineverlies tegen te gaan. Als dit niet afdoende is, kan besloten worden tot een operatie. Medicamenteuze behandelingen zijn over het algemeen niet effectief voor deze aandoening. Wanneer het urineverlies heel ernstig is wordt vaak gekozen voor een kunstmatige sluitspier (‘de sfincterprothese’). Dit is de meest ingrijpende maar ook de meest effectieve oplossing voor het inspanningsgebonden urineverlies.

De operatie

Via een insnede tussen de balzak en de anus wordt een opblaasbaar bandje rondom de plasbuis geplaatst, de 'cuff' of 'manchet' genoemd. Wanneer de manchet met vloeistof is gevuld, drukt deze de plasbuis volledig dicht en voorkomt zo het urineverlies. De bedieningspomp van de manchet wordt in de balzak geplaatst. Op deze manier kan u, wanneer u wenst te urineren, de vloeistof in de manchet wegpompen richting een reservoir die in de onderbuik. Op die manier gaat de plasbuis weer open en kan de urine stromen. Het reservoir wordt net onder de buikspieren geplaatst. Na het urineren vult de manchet zich automatisch.

Het plaatsen van de sfincterprothese duurt ongeveer 90 minuten. De narcose is meestal volledig.

Na de ingreep

De dag van de ingreep

Als je terug op de kamer aankomt, heb je een infuusleiding in de arm, waarlangs pijnstillende medicatie en antibiotica kan toegediend worden. U krijgt steeds 24u antibiotica ter preventie van infecties. Daarnaast krijg je ook een sonde via de plasbuis. Soms kan deze aanleiding geven tot blaaskrampen. Meld dit aan de verpleegkundige zodat zij indien noodzakelijk medicatie kan toedienen.

Kreeg je een volledige verdoving en doen er zich geen problemen voor (bv. misselijkheid), dan mag je twee uur na het beëindigen van de ingreep al iets drinken. Je krijgt ’s avonds een licht avondmaal. De volgende dag mag je terug normaal eten. Je thuismedicatie mag je na de operatie verder nemen, met uitzondering van bloedverdunners.

De dag na de ingreep

Het infuus mag, na advies van de arts, verwijderd worden de ochtend na de ingreep. De verblijfssonde wordt vroeg in de ochtend verwijderd. Gedurende het verloop van de ochtend wordt geobserveerd of je de blaas goed leegt. Nadien kan u het ziekenhuis verlaten. Indien u bloedverdunners gebruikt die voor de operatie gestopt zijn, bespreekt uw uroloog met u wanneer u deze weer mag gaan innemen.

Het is mogelijk dat de straal van het plassen wat zwakker is na de ingreep. Zeldzaam is het zo dat u de dag na de operatie niet kan urineren. Dit wordt meestal veroorzaakt door lokale zwelling van de wonde. In dat geval kan tijdelijk een verblijfskatheter nodig zijn. De verblijfskatheter wordt dan na enkele dagen verwijderd.

De prothese blijft de eerste 6 weken gedesactiveerd. Dit betekent dat deze periode nog overbrugd dient te worden met incontinentiemateriaal.

Na 6 weken wordt u terug verwacht op de raadpleging. De sfincterprothese zal dan worden geactiveerd en u krijgt instructies hoe de prothese te gebruiken. Daarnaast gebeurt er een wondcontrole.

Ontslag uit het ziekenhuis

De eerste dagen kunnen de wonden nog pijnlijk zijn. Dit gaat meestal vanzelf over. De wondhechtingen lossen vanzelf op, en het wordt aanbevolen om de wond dagelijks schoon te maken met water of ontsmettingsmiddel. Om het scrotum in hoogstand te houden en zo de zwelling aan de wonde te voorkomen, draagt u het best een aansluitend onderbroek.

Het is belangrijk het pompje ter hoogte van de balzak enkele keren per dag goed naar beneden te trekken, zodat deze mooi op zijn plaats blijft zitten. Dit wordt u geïnstrueerd op de dag van het ontslag.

De eerste zes weken na ontslag uit het ziekenhuis moet u het rustig aan doen. Neem voldoende rust. Pijn en vermoeidheid zijn meestal signalen dat u teveel gedaan heeft. Voor de eerste periode na de operatie gelden de volgende adviezen:

- Verricht enkele weken geen zware lichamelijke arbeid: vermijd het heffen van zware lasten, spitten in de tuin, maaien van het gras … gedurende de eerste weken.

- Vermijd te veel persen bij ontlasting. Zo nodig kun je een laxeermiddel nemen.

- Fietsen is absoluut verboden de eerste 6 weken

- Vermijd seksuele betrekkingen tijdens de eerste weken.

- 1 week niet met de auto rijden.

Bijwerkingen

Wat het meeste voorkomt is pijn na de operatie en een kleine bloeduitstorting. Dit is meestal van tijdelijke aard.

De meest ernstige complicatie die kan optreden is een wondinfectie waarbij ook de prothese betrokken is. Protheses zijn van kunststof en hebben geen zelfhelende werking. Meestal moet bij een infectie van de prothese deze worden verwijderd. Dit gebeurt in minder dan 5 procent.

Bij een sfincterprothese heeft ongeveer 3 op 10 mannen binnen 10 jaar een heringreep nodig vanwege één of meerdere mechanische defecten of slijtage van de prothese.

Heel zelden treedt geruime tijd na de operatie een zogenaamde erosie op. Hierbij trekt de manchet door de plasbuis of door de blaas. Het prothesemateriaal dient dan te worden verwijderd.

Werkongeschiktheid

Voor fysieke arbeid wordt een herstelperiode van 4-6 weken geadviseerd. Een administratieve functie kan na 2 weken worden hervat.

Resultaten

Bij 90% van de mannen is de ingreep succesvol. Er bestaat echter altijd een risico op infectie (10%), wat kan leiden tot het verwijderen van de prothese. Daarnaast is er een kans van 30% dat u binnen 10 jaar een heringreep nodig hebt vanwege één of meerdere mechanische defecten of slijtage van de prothese.