Verblijfssonde

Het materiaal

De sonde is een flexibel buisje dat langs de plasbuis in de blaas geplaatst wordt. Dat buisje heeft op het uiteinde een ballonnetje dat ervoor zorgt dat de sonde niet zomaar uit de blaas glijdt. Op het uiteinde van deze sonde kan ofwel een beenzak gemonteerd worden, ofwel wordt gewerkt met een kraantje.

De beenzak is een urinezak die op het been gemonteerd wordt en verbonden is met de sonde. Onderaan de beenzak zit een slotje waarmee je de beenzak kan laten leeglopen. Dat doe je best wanneer de zak 2/3de gevuld is om geen ‘ongelukjes’ voor te hebben. Je moet de zak dus regelmatig ledigen in het toilet. Dat doet je door je voet op de rand van het toilet te plaatsen en de urine in het toilet te laten afvloeien. De beenzak kan je onder de kledij dragen zodat het niet opvalt. Je mag de zak 5 dagen gebruiken. Daarna moet je de zak loskoppelen van de blaassonde en een nieuwe monteren.

Op de blaassonde wordt een kraantje gemonteerd. Je kunt het dicht zetten en verstoppen in de onderbroek. Dat heeft 2 voordelen: je moet niet met de beenzak werken en de blaas vult zich nog met urine zodat ze niet volledig verschrompelt. Als je gaat plassen, zet je het kraantje open om de urine te laten afvloeien. Nadien mag je niet vergeten het kraantje weer dicht te zetten, anders loopt de urine gewoon uit de sonde. Als je een kraantje hebt, zet je het best elke 4 uur eens open, want soms voelt je onvoldoende de vulling van de blaas.

De nachtzak is een urinezak van een tweetal liter. Deze nachtzak kan ‘s nachts de urine opvangen en ervoor zorgen dat je dus niet hoeft op te staan om het kraantje open te zetten of de beenzak te ledigen. De nachtzak verbind je met het kraantje of met de beenzak. In het laatste geval moet je het slotje onderaan de beenzak openzetten zodat de urine van de beenzak in de nachtzak vloeit. Je legt de nachtzak best op de grond naast je bed. Maak de nachtzak ’s morgens los, spoel met water en hang hem te drogen. Als je wil, kan je één keer per week 200 ml water en 100 ml azijn door de nachtzak spoelen om de geur te verminderen. Je hebt recht op 20 nachtzakken per drie maanden, dus na ongeveer 5 dagen kan je een nieuwe gebruiken.

Verzorging

Om het risico op urineweginfecties te verkleinen, verzorg je best dagelijks de plaats waar de sonde in de plasbuis gaat. Je mag de genitaliën en de sonde wassen met water en zeep. Als je wenst kan je ook een douche nemen met de sonde. Als je met een beenzak werkt, steek je die best in een plastieken zak tijdens het douchen. Een bad raden we niet aan.

Het is belangrijk dat je de sonde na het wassen fixeert. Er mag niet te veel spanning op de sonde staan. Als man fixeer je de sonde naar boven toe op de onderbuik met een kleefpleister. Als vrouw wordt de sonde meestal gefixeerd op het bovenbeen met een kleefpleister. Je kunt kiezen beslissen om de verzorging zelf te doen of dagelijks een thuisverpleegkundige te laten komen.

Problemen met de sonde

Problemen met de sonde zijn meestal gemakkelijk op te lossen. Hieronder vind je een aantal voorbeeldjes. Laat je daardoor niet afschrikken.

• De sonde kan soms verstoppen. Dat kan gebeuren wanneer er een bloedklontertje of een vlokje in de urine blijft steken in de sonde. Check dit even als je gedurende enkele uren geen drainage van urine in de beenzak hebt of na het openzetten van het kraantje. Ook plasdrang zonder evacuatie van urine en ongewild urineverlies langsheen de sonde of langsheen de plasbuis kunnen hierop wijzen. In dat geval verwittig je best de thuisverpleegkundige die de sonde met een steriele vloeistof zal doorspoelen. Als dat niet lukt, breng je de uroloog op de hoogte.
• Urineverlies naast de sonde kan wijzen op een verstopte sonde, maar ook op blaaskrampen. Bij blaaskrampen reageert de blaas heftig op het ballonnetje van de sonde in de blaas. Zo nodig kan de uroloog je hier medicatie voor geven. Drink voldoende water om de blaaskrampen te verminderen.
• Soms kan het gebeuren dat de sonde uitvalt. Dat kan bijvoorbeeld wanneer er te hard aan de sonde getrokken wordt (bv bij struikelen over de leiding). Het ballonnetje van de sonde in de blaas lost dan en de sonde glijdt er uit. In dat geval moet je zo snel mogelijk contact opnemen met de dienst urologie of buiten de werkuren met de spoedgevallendienst. Als je een nieuwe sonde in huis hebt, kan een thuisverpleegkundige of de huisarts de sonde ook herplaatsen.

Leven met een blaassonde

Hou rekening met volgende zaken:

• Probeer voldoende water te drinken (minstens anderhalve liter per dag).
• Laat de sonde op regelmatige basis wisselen. Afhankelijk van het type sonde wordt de sonde om de 2 tot 6 weken gewisseld. Als de sonde vroegtijdig verstopt geraakt, is het mogelijk dat de wissel sneller nodig is.
• Neem een reservesonde mee op reis en wissel kort voor vertrek de sonde.

Prijs

De urinezakken (zowel de been als de nachtzakken) worden door een bandagist of apotheker-bandagist afgeleverd. De zakken worden terugbetaald mits doktersvoorschrift. Er is een terugbetaling voorzien voor 20 been- en 20 nachtzakken per 3 maanden.
Hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld een kous om de beenzak beter ter plaatse te houden of het kraantje om de sonde af te sluiten worden niet terugbetaald.

De sonde moet na een zestal weken gewisseld worden. Soms moet dit sneller gebeuren op advies van uw arts. De sonde zelf wordt enkel terugbetaald bij een wissel in het ziekenhuis:

• Als je de sonde laat wisselen op onze dienst urologie betaal je de consultatie. De sonde zelf wordt in dat geval wel betaald door het ziekenhuis omdat dit vervat is in de ligdagprijs.
• Als je de sonde laat wisselen door een thuisverpleegkundige is de wissel zelf terugbetaald maar de sonde moet je zelf bekostigen.
• Als je de sonde laat wisselen door de huisarts betaalt je de consultatie van de arts en moet je zelf de sonde bekostigen.