Acute verwardheid

Wat is acute verwardheid?

Een delier (of delirium) is een plots optredende tijdelijke verwardheid. Deze verwarde toestand kan enkele uren, dagen, weken of in uitzonderlijke gevallen enkele maanden duren. De verschijnselen kunnen wisselen in ernst gedurende de dag. ’s Avonds en ’s nachts verergeren ze vaak waardoor de persoon minder goed slaapt.

Sommige mensen kunnen zich de periode van een delier achteraf niet herinneren, terwijl anderen er juist levendige herinneringen aan hebben. Die kunnen schaamte en angst oproepen.

Oorzaken

Ouderen, mensen met een gezichts- of gehoorbeperking, mensen die eerder een delier doorgemaakt hebben, personen met dementie … lopen een verhoogd risico op een delier. Daarnaast zijn er nog een aantal factoren:

• Een lichamelijke aandoening, bv. een hart- of longziekte
• Medicatie
• Infectie, bv. een urineweginfectie
• Stress of angst, bv. door de ziekenhuisopname, een verandering van afdeling of kamerwissel
• Operatie/verblijf op intensieve zorg
• Constipatie
• Koorts
• Tekort aan slaap
• Diabetes
• Hersenaandoeningen, bv. een hersenbloeding
• Alcoholmisbruik

Kenmerken

De volgende verschijnselen zijn typerend voor een delier:

• Onrustig of apathisch zijn, bv. opgewonden reageren, plukken aan dekens, lakens, trekken aan sonde, infuus … of net weinig interesse tonen.
• Hallucinaties hebben, bv. zien, horen, ruiken van dingen die er niet zijn.
• Angst
• Prikkelbaarheid, bv. minder verdraagzaam zijn voor licht, geluid, beweging …
• Onlogisch en onsamenhangend denken en spreken of niet meer spreken.
• Zeer emotioneel zijn, bv. snel wenen of boos worden.
• Verstoord dag- en nachtritme.
• Snelle en onvoorspelbare stemmingswisselingen hebben.
• Verstoorde aandacht, bv. geen gesprek kunnen volgen of voeren, snel afgeleid zijn, minder alert zijn …
• Veranderd reactievermogen, bv. vertraagd reageren.
• Gedesoriënteerd zijn, bv. niet weten waar men is of welke dag het is, bekenden niet meer herkennen.
• Wisselende geheugenstoornissen hebben.

Behandeling

De arts probeert de oorzaken van het delier te achterhalen en ze te behandelen. Hij kan medicatie geven om angst en onrust te onderdrukken. In het ziekenhuis hanteren we een fixatiearm beleid. Dat wil zeggen dat we zo weinig mogelijk fixeren of vrijheidsbeperkende maatregelen nemen. In uitzonderlijke situaties moeten we toch fixeren om de veiligheid te garanderen. Voor meer informatie, vraag naar de brochure over ons fixatiearm beleid.

Praktische tips voor familie en vrienden

Er zijn een aantal eenvoudige zaken die je als familie of vriend kunt doen om de patiënt te helpen:

• Dagelijks kort bezoek, liefst alleen of per twee (neem plaats aan één kant van het bed).
• Stel jezelf voor, zeg wat je komt of gaat doen.
• Zorg voor nabijheid. Praten is hierbij niet altijd nodig. Hou lichamelijk contact.
• Neem een rustige houding aan en blijf geduldig.
• Maak oogcontact.
• Spreek traag, duidelijk en in korte zinnen, stel eenvoudige vragen.
• Maak je niet boos om het storend gedrag, ga mee in de denk- en leefwereld.
• Ga niet in discussie, toon begrip en probeer op een rustige manier voor afleiding te zorgen.
• Wek geen achterdocht op door onderling te fluisteren of dingen te verzwijgen.
• Probeer drukte en lawaai te vermijden.
• Aarzel niet om hulp te vragen aan de verpleging.
• Breng vertrouwde zaken mee van thuis, bv. een foto, een eigen kussen, een nachtlampje ...

Het is belangrijk om te weten dat de patiënt zich niet bewust is van zijn “vreemd” gedrag. Neem hem/haar achteraf niets kwalijk over dingen die hij/zij heeft gezegd of gedaan.