Tuberculose

Tuberculose is een ziekte die veroorzaakt wordt door Mycobacterium Tuberculosis. Tot in een recent verleden kwam deze ziekte veel voor in onze streken en werden patiënten verzorgd in speciaal daarvoor opgerichte sanatoria. Vóór het bestaan van de tuberculostatica (de medicatie tegen TBC) stierven heel wat mensen in deze sanatoria en was de gemiddelde verblijfsduur heel lang, vaak tot 2 jaar. De patiënten werden eigenlijk alleen behandeld met rust, voldoende voedsel en zonlicht. Hoewel de ziekte veel organen kan aantasten (hersenvliezen, bot, etc) is longtuberculose veruit de meest bekende vorm.

Ziekteverloop

Bij een eerste besmetting ontstaat een zogenaamde primo-infectie. Deze verloopt vaak met heel weinig symptomen: wat algemene moeheid, lichte temperatuur. Veel patiënten overwinnen dit stadium zonder dat de diagnose gesteld wordt.

(Vele) jaren later kan de zogenaamde post-primaire tuberculose ontstaan, in de volksmond gekend als “de tering”. De bacteriën gaan immers, na de post-primaire fase, migreren naar de longtoppen en gaan daar als het ware slapen. Bij verzwakking van de gastheer “worden zij wakker” en gaan ze woekeren in de bovenkwabben van de patiënt. Daar vertonen zij een gestadige aantasting van het longweefsel met uiteindelijk het veroorzaken van gaten in de long, de zogenaamde cavernes.

Op dat moment is de patiënt - over de tijd heen- al flink ziek geworden. Hij hoest uiterst besmettelijke druppeltjes op en vermagert. Vaak zweten deze mensen overvloedig tijdens de nacht. Soms komen ze bij de dokter met een verhaal van ophoesten van bloed. In dit stadium wordt de diagnose vaak gesteld en moet de patiënt dringend worden opgenomen in stricte isolatie, want hij is zeer besmettelijk. Onder de nieuwe medicatie is deze besmettelijkheid meestal onder controle na 2 tot 3 weken, waarna de patiënt de overige behandeling thuis kan uitnemen. De totale behandelingsduur is minimaal 6 maanden, maar kan makkelijk oplopen -naargelang de omstandigheden- tot 1 of 1,5 jaar.

Contactonderzoek

Tijdens het ziekenhuisverblijf van de patiënt worden zijn contactpersonen (partner, kinderen, collega’s etc) onderzocht: het zogenaamde kringonderzoek. De contactpersonen krijgen meestal een eenvoudige test op de huid, die na 72 uren wordt afgelezen (de intradermo). In specifieke situaties wordt op een bloedstaal een IGRA-test uitgevoerd. Soms gebeurt er bijkomend nazicht met beeldvorming.

Bij besmetting zonder echt ziek te zijn, kan de contactpersoon gewoon verder aan het werk blijven en moet hij/zij gedurende een bepaalde periode (vaak 6 maanden) bepaalde medicijnen innemen om de “slapende” microben te doden. Dit noemt men LTBI (Latente TBC infectie) behandeling.

MDR TBC

Bij de overgrote meerderheid van de patiënten kan een volledige genezing van tuberculose worden verwacht. Sommige patiënten daarentegen bieden zich aan met een MDR (Multi Drug Resistente) tuberculose. Hier zijn de tbc-kiemen resistent aan de belangrijkste medicijnen. Dat is ofwel het gevolg van een rechtstreekse besmetting met een MDR-stam, ofwel door de behandeling van een gevoelige stam zeer slecht op te volgen en regelmatig de medicijnen te “vergeten”. Een cocktail van zogenaamde 'tweedelijns tuberculostatica' moet dan langdurig ingenomen worden, vaak met vallen en opstaan wegens de bijwerkingen.

Extreem voorbeeld is de XDR (Extremely Drug Resistant) tuberculose. Hier is de stam aan zowat alles resistent. Deze patiënten worden in België in speciale eenheden opgevangen die over kamers beschikken met speciale (lucht)druk regeling etc. Af en toe moet hier nog, zoals in de oude tijden, longchirurgie worden uitgevoerd. In deze groep vallen ook nog altijd af en toe overlijdens.

Alhoewel tuberculose de mensheid al haar hele leven volgt (mummies van farao’s tonen tekenen van beendertuberculose) is de uitroeiing nog niet voor morgen!