Hoofdhuidkoeling tijdens chemotherapie

Chemotherapie brengt haarverlies met zich mee. Hoewel haarverlies bijna altijd tijdelijk is, is het zowel voor jezelf en voor je naasten een ingrijpende bijwerking. De verandering van het uiterlijk is heftig en kan je levenskwaliteit negatief beïnvloeden. Haarverlies maakt het ook voor de buitenwereld zichtbaar dat je ziek bent.

Door hoofdhuidkoeling te gebruiken tijdens de chemotherapie kunnen we haaruitval bij sommige behandelingen voorkomen of verminderen en daardoor positief bijdragen aan je levenskwaliteit. Hoofdhuidkoeling wordt al sinds 1970 toegepast.

Wat veroorzaakt haaruitval?

De medicijnen (cytostatica) die gebruikt worden, beschadigen de haarvormende vellen, wat haaruitval veroorzaakt. Een verstoring van de haarproducerende cellen kan aanleiding geven tot verminderde haarproductie met volledige haaruitval tot gevolg. Haaruitval is meestal een tijdelijke bijwerking. Na de laatste chemotherapiekuur groeit het haar opnieuw, vaak het eerste jaar met een andere structuur.

Hoe werkt hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling zorgt voor minder doorbloeding van de haarwortels, waardoor de haarvormende cellen minder cytostatica opnemen en minder beschadigd worden.

Hoe lang duurt de koeling?

Je bent ongeveer één tot twee uur langer in het ziekenhuis aanwezig dan wanneer we geen hoofdhuidkoeling toepassen. We starten de hoofdhuidkoeling een half uur voor aanvang van het chemotherapie-
infuus en zetten ze voort tot 20 à 90 minuten na het einde van de chemotherapie (dat noemen we de nakoeltijd). Hoe lang de nakoeltijd precies is, is afhankelijk van het type chemotherapie dat je krijgt.

Hoe wordt hoofdhuidkoeling toegepast?

Voor, tijdens en enige tijd na het chemotherapie-infuus plaatsen we een koelkap op het hoofd. De kap is met slangen verbonden aan het koelapparaat. De temperatuur van de hoofdhuid neemt daardoor af tot ongeveer 15-25°C. Voor de effectiviteit van hoofdhuidkoeling is het van groot belang dat de kap goed aansluit op je hoofd. Er bestaan daarom verschillende maten van kappen. Om een lagere temperatuur van de hoofdhuid te bereiken, adviseren we om het haar vochtig te maken met een plantenspuit.

Let op het volgende:

• De avond voor de chemotherapie of de dag zelf was je het best je haar met lauw water en shampoo. Je mag geen verzorgingsproducten (haarspray, gel) meer gebruiken.
• Je kunt tijdens de hoofdhuidkoeling je bril blijven dragen, haarspelden en oorbellen moet je uitdoen.
• Vooral de eerste 10 tot 15 minuten voelen koud en onaangenaam. Je zorgt dan best voor afleiding. Daarna treedt gewenning op en kunnen de meeste patiënten de koeling goed verdragen.
• Sommige patiënten hebben last van hoofdpijn. Met paracetamol kunnen we dat meestal verhelpen.
• Kleed je warm tijdens de hoofdhuidkoeling. Op het dagziekenhuis zijn ook dekens beschikbaar. Andere bijwerkingen treden nauwelijks op en zijn niet ernstig.
• Je kunt zelf nagaan of er te veel ruimte is tussen de kap en je hoofd door op de kap te drukken. Als het opmerkelijk kouder aanvoelt tijdens het drukken is er onvoldoende aansluiting.
• De kap mag niet op het hoofd spannen, maar moet vanzelf over het haar glijden tijdens het aanmeten. Bij twijfel kiezen we een grotere kapmaat met daarover een kleine overkap.
• Blote stukjes huid (bv. voorhoofd, oren) kunnen we afdekken met een kompres zodat het comfortabeler aanvoelt.
• Als je naar het toilet moet, kunnen we de koelkap 10 minuten loskoppelen. Sommige mensen hebben last van plotse duizeligheid bij het rechtstaan als gevolg van de kou.

Hoe zijn de resultaten?

Het is bewezen dat haaruitval als gevolg van chemotherapie door hoofdhuidkoeling voorkomen of verminderd kan worden. Meestal treedt er toch enige haaruitval op. De resultaten variëren zeer sterk en zijn vooral afhankelijk van het soort chemotherapie en de dosis. We beschouwen hoofdhuidkoeling als succesvol wanneer je tevreden bent met het haarbehoud en geen behoefte hebt aan een pruik of andere hoofdbedekking. Je kunt zelf altijd vragen om de hoofdhuidkoeling te stoppen.

Tips voor haarverzorging

• Was je haar niet meer dan twee keer per week.
• Gebruik een kleine hoeveelheid shampoo en spoel je haar met lauw water.
• Gebruik een conditioner om het haar te hydrateren.
• Gebruik geen haardroger of stijltang.
• Droog het haar door te deppen in plaats van te wrijven.
• Voorkom trekken aan het haar door het strak bijeen te binden of te vlechten.
• Vermijd agressieve verzorgings- en haarkleurproducten. Gebruik milde producten.

Wat kost een behandeling met hoofdhuidkoeling?

We bieden hoofdhuidkoeling gratis aan voor gehospitaliseerde patiënten of tijdens een bezoek aan het dagziekenhuis.

Meer informatie

Je behandelende arts en afdelingsverpleegkundige zijn steeds beschikbaar om je vragen te beantwoorden.

Meer info vind je ook op deze website: