CMV screening bij de pasgeborene

Wat is CMV?

Cytomegalovirus (CMV)is een veelvoorkomend virus dat mensen van alle leeftijden kan besmetten. CMV komt voor in lichaamsvochten (urine, speeksel, tranen, moedermelk, bloed, sperma en vaginaal vocht). Besmetting gebeurt door contact met die vochten. Een CMV-infectie is meestal vrij onschuldig en vertoont soms symptomen van koorts, vermoeidheid, keelpijn en gezwollen klieren. CMV blijft na infectie in het lichaam aanwezig en kan opnieuw actief worden. Jonge kinderen en volwassenen ondervinden geen gevolgen van de infectie. Voor verzwakte mensen en zwangere vrouwen houdt een CMV-infectie wel risico’s in.

Wat is een congenitale CMV-infectie?

Eén tot vier procent van de zwangere vrouwen wordt voor de eerste keer door CMV geïnfecteerd tijdens de zwangerschap. Hiervan geeft ongeveer 40% de infectie door aan het kind. We spreken dan over een congenitale of aangeboren infectie.

De meeste kinderen met congenitale CMV worden volledig ­gezond geboren. Eén op tien pasgeborenen vertoont milde ziektetekenen van voorbijgaande aard. Soms stellen we ernstige afwijkingen vast aan het gehoor of de hersenen. Eén op de tien kinderen zonder opvallende ziektetekenen bij de geboorte kunnen problemen krijgen met gehoor (van slechthorendheid tot doofheid), zicht (van slechtziendheid tot blindheid) of neurologische ontwikkeling (van leermoeilijkheden tot mentale beperking). Een reactivatie van een al doorgemaakte infectie voor de zwangerschap of een herinfectie kan ook aanleiding geven tot congenitale CMV. De kans dat in dit geval het virus aan het kind wordt doorgegeven is wel heel klein (<1%).

In België worden per jaar naar schatting 600 kinderen geboren met een congenitale CMV-infectie (= 0,5% van de geboortes), waarvan tussen de 60 en 120 met klinisch opvallende problemen.

Hoe wordt een zwangere vrouw besmet met CMV?

Besmetting gebeurt meestal door intensieve contacten met een besmet kind. Op plaatsen zoals de kinderopvang of de kleuterklas is er een sterke ­verspreiding van CMV. Vooral jonge moeders met al één of meerdere jonge kinderen, lopen gevaar om besmet te worden.

Kan een congenitale CMV-infectie vermeden worden?

Dat is niet altijd mogelijk, maar ­zwangere vrouwen én hun partner ­kunnen een aantal voorzorgsmaatregelen nemen. Vermijd contact met speeksel en urine van jonge kinderen. Was je handen voldoende met water en zeep, zeker na luierwisseling. Geef jonge kinderen geen kusjes op de mond of op de wang. Deel geen eetgerei, zak- of handdoeken en washandjes.

Kan een congenitale CMV-infectie behandeld worden?

Er bestaat een behandeling met antivirale middelen voor pasgeboren baby’s. Die geven we alleen als de baby duidelijke ziektetekenen van infectie vertoont. Kinderen met een aangetoonde CMV-infectie, ook zonder ziektetekenen bij de geboorte, worden best goed onderzocht en opgevolgd op vlak van gehoor, zicht en neurologische ­ontwikkeling (kruipen, lopen, praten …).

Wat is het nut van een CMV screening bij de pasgeborene?

Wij bieden in ons ziekenhuis elke pasgeborene een speekseltest aan waarmee we een CMV-infectie vroegtijdig kunnen opsporen. Dat zorgt voor een betere opvolging van je baby en, als het nodig is, een snelle start van behandeling.

Werkwijze

Voor of bij het begin van de zwangerschap kijkt je arts na of je in het verleden een CMV-infectie doormaakte. Als dat niet zo is, controleren we na de bevalling je immuunstatus via bloedstalen die standaard voor en na de bevalling zijn afgenomen. Zo weten we of je tijdens de zwangerschap een eerste CMV-infectie hebt doorgemaakt (seroconversie). Na de bevalling wordt bij elke pasgeborene, ongeacht de immuunstatus van de moeder, CMV in het speeksel opgespoord. Dat speeksel nemen we af door met een borsteltje (wisser) over de binnenkant van de wang te wrijven. Als CMV aanwezig is in het speeksel van de pasgeborene of bij seroconversie bij de moeder, voeren we ter bevestiging een tweede onafhankelijke controle uit op urine. Als die ook positief is, bespreekt de kinderarts de verdere onderzoeken en eventuele behandeling van je baby met jou.

Het Vlaams CMV-register

In 2007 is Vlaanderen gestart met het verzamelen van gegevens over kinderen met congenitale CMV-infectie om een beter beeld te krijgen van de problematiek. De gegevens van je kind worden enkel in het register opgenomen als je daar schriftelijke toestemming voor geeft. Je kinderarts bespreekt dat met jou.

Zijn er risico’s of kosten verbonden aan de screening?

Er zijn geen bijkomende risico’s of kosten. De speekseltest is een eenvoudige en risicoloze procedure. De medische en verpleegkundige kosten en risico’s maken deel uit van de normale zorg en vloeien niet voort uit de screening. De screening is een kwaliteitsverbeterend project.

Is deelname verplicht?

Nee, je neemt vrijwillig deel. Je kunt weigeren zonder dat je een reden moet opgeven. Je keuze heeft geen invloed op je verdere relatie met de behandelende arts.