Echografie van het hart

Transthoracaal echocardiogram (TTE)

Wat is dit onderzoek?

Dit is een echo van het hart waarbij de echosonde op de borstkas van de patiënt geplaatst wordt. Een echosonde zendt geluidsgolven uit. Deze reflecteren op structuren in het lichaam, en op die manier kan een beeld gevormd worden van inwendige organen. Echo-onderzoeken zijn goedkoop en veilig. Er worden geen schadelijke stralen gebruikt. Het onderzoek is ook volledig pijnloos.

Waarom dit onderzoek?

Het in beeld brengen van het hart is één van de basisonderzoeken bij een hart- en vaatspecialist. Via de echo kunnen we te weten komen hoe de hartspier en kleppen eruit zien, hoe de samentrekking van de hartspier is, hoe de kleppen functioneren, of er vocht rond het hart is, …. We kunnen ook stroomsnelheden van het bloed of bewegingssnelheden van de hartspier meten, en op die manier een indruk krijgen over de drukken in het hart en de longen.

Verloop van het onderzoek

Je gaat met ontbloot bovenlichaam in linker zijlig liggen, met de linkerarm omhoog. De hart- en vaatspecialist zal op verschillende plaatsen op de borstkas een lichte druk uitoefenen met de echosonde. Er zal ook gel gebruikt worden om een goede geleiding tussen de sonde en het lichaam te verzekeren. Het onderzoek duurt enkele minuten en is pijnloos.

Slokdarm (transoesofagaal) echocardiogram (TEE)

Wat is dit onderzoek?

Dit is een echo van het hart waarbij we de fijnste structuren van het hart goed in beeld willen brengen, nog beter dan bij een transthoracaal echocardiogram (via de borstkas). Dit kan door de patient een kleine echosonde te laten inslikken. De tip van de sonde bevat de echozender. Eens ingebracht in de slokdarm, zit deze vlak achter het hart en kunnen heel gedetailleerde beelden gemaakt worden van het hart. Een echosonde zendt geluidsgolven uit. Deze reflecteren op structuren in het lichaam, en op die manier kan een beeld gevormd worden van inwendige organen. Echo-onderzoeken zijn goedkoop en veilig. Er worden geen schadelijke stralen gebruikt. Het onderzoek is ook volledig pijnloos.

Waarom dit onderzoek?

Omdat we dichter bij het hart zitten met de echosonde, en de echogolven dus minder diep moeten raken tot aan het hart, kunnen echogolven met een andere golflengte gebruikt worden, waarbij we een betere resolutie krijgen en structuren dus veel zuiverder kunnen gaan zien. We gebruiken dit onderzoek bijvoorbeeld om kleppen beter in beeld te brengen of om op zoek te gaan naar kleine klontertjes in het hart of tekenen van klepontstekingen. Ook kunnen we dit onderzoek gebruiken om na te gaan of er aangeboren gaatjes in de tussenschotten van het hart zijn.

Verloop van het onderzoek

Het onderzoek gebeurt nuchter. Je hoeft er niet voor verdoofd te worden. Wel wordt de keel lokaal verdoofd met een spray. Je gaat met ontbloot bovenlichaam in linker zijlig liggen, met de linkerarm omhoog. Op de borstkas worden enkele kabeltjes gekleefd, die het hartritme zullen registreren. Er wordt met een spray een lokaal verdovend middel in de mond aangebracht. Deze smaakt niet lekker. De keel reageert al snel met een gevoel zoals je kent van bij de tandarts: het lijkt alsof de keel wat opzwelt, en ze voelt verdoofd aan. De keel zwelt echter niet echt op, de luchtweg blijft mooi open. De echosonde is ongeveer een kleine vinger dik en glad. Ze wordt voor elk gebruik gedesinfecteerd. Je krijgt een plastic bijtringetje tussen de tanden, zodat er niet op de sonde gebeten wordt. De sonde wordt op de tong gelegd en rustig in 2 seconden naar achteraan in de keel geschoven. Dan word je gevraagd eens te slikken. De sonde glijdt in de slokdarm en blijft daar ter plaatse. De hart- en vaatspecialist houdt het andere einde van de sonde vast en maakt kleine bewegingen met de sonde. Eens het onderzoek klaar is, trekt de hart- en vaatspecialist de sonde terug en glijdt deze in een vlotte beweging uit de mond van de patiënt. Veel mensen zijn wat nerveus voor dit onderzoek, vooral omdat ze niet goed weten wat te verwachten of omdat ze angst hebben niet te zullen kunnen ademen. Het onderzoek is volstrekt pijnloos.

Gedurende het hele onderzoek kun je gemakkelijk ademen, door de neus of de mond, volgens wat je het prettigst vindt. De sonde komt niet in de luchtpijp en zal dus niet de ademhaling blokkeren. Het gebeurt wel dat je, zeker in de eerste minuut van het onderzoek, enkele keren moet wurgen. Aangezien je nuchter bent kan dit geen kwaad, je zal niet braken. Er wordt ook een absorberende doek aangebracht onder het hoofd waar eventueel opkomend speeksel kan op uitlopen. De meest effectieve methode om het wurgen te kalmeren, is de spieren van de nek en schouders te ontspannen, en je te concentreren op de ademhaling. Het helpt om diepe, lange in- en uitademhalingen te maken. De verpleegkundige, die het hele onderzoek aan jouw zijde blijft staan, zal je daarin begeleiden.

Voorbereiding voor het onderzoek

We vragen je om nuchter te komen (6 uur geen eten of drinken). Medicatie kan nog met een klein slokje water ingenomen worden vroeg in de ochtend van het onderzoek. Als je niet nuchter bent, kan het onderzoek helaas niet doorgaan. Voor sommige indicaties (namelijk voor het opsporen van verbindingen tussen de hartkamers of wanneer echocontrast toegediend moet worden) zal er vlak voor het onderzoek een infuus geplaatst worden in de arm. Dit is om tijdens het onderzoek fysiologisch water of echocontrast te kunnen toedienen. Het infuus wordt na het onderzoek onmiddellijk terug verwijderd.

Duur van het onderzoek

De voorbereiding neemt een tiental minuten in beslag. Het onderzoek zelf, met de sonde in de slokdarm, duurt enkele minuten. Je kunt nadien onmiddellijk normaal functioneren, je mag ook autorijden. We vragen je wel om een uur te wachten om te eten of te drinken, tot de verdovende spray helemaal uitgewerkt is. Dit om verslikken te voorkomen.

Ligfiets echocardiografie

Wat is dit onderzoek?

Bij dit onderzoek wordt een gewone echocardiografie via de borstkas gemaakt (transthoracaal echocardiogram). De patiënt ligt hierbij echter niet op een onderzoekstafel in linker zijlig, maar zit op een ligfiets. Deze ligfiets kan wat naar links gekanteld worden, waarbij de patiënt kan fietsen terwijl de hart- en vaatspecialist de beelden kan maken (stress echocardiografie).

Waarom dit onderzoek?

Soms is het nuttig de werking van de hartspier en de hartkleppen te bekijken tijdens een inspanning. Op die manier kan men bijvoorbeeld nagaan of kleppen meer beginnen lekken naarmate het hart harder moet werken. Of men kan evalueren of de hartspier minder goed gaat samentrekken bij een inspanning, wat een teken van een verstopte kransslagader kan zijn. Ook kan de evolutie van de longdrukken bij inspanning ingeschat worden.

Verloop van het onderzoek

Je neemt met ontbloot bovenlichaam plaats op een ligfiets. Er zullen kabeltjes op jouw borstkas gekleefd worden om je hartritme te volgen. Jouw voeten rusten op pedalen. Jouw handen kunnen steuntjes vastgrijpen naast je. Omdat de hele ligfiets wat naar links gekanteld zal worden, zul je ook een buikriem bevestigd krijgen, zodat je mooi vast blijft zitten op de fiets. Eens het onderzoek start, mag je fietsen aan een tempo van 50 à 60 toeren per minuut. Dit wordt aangegeven op een schermpje voor je. Elke minuut of twee minuten zal er iets meer weerstand op de trappers komen. De hart- en vaatspecalist zal tijdens het onderzoek met de echosonde op je borstkas een lichte druk uitoefenen en de beelden bekijken. Eens het onderzoek voorbij is, kun je van de fiets stappen.

Voorbereiding voor dit onderzoek

Er is geen specifieke voorbereiding nodig. Je hoeft niet nuchter te zijn. Er is voor dit onderzoek meestal geen infuus nodig, tenzij de hart- en vaatspecialist het nodig zou achten om echocontrast toe te dienen om een betere beeldkwaliteit te bekomen.

Duur van het onderzoek

De voorbereiding neemt een tiental minuten in beslag (plaats nemen op de fiets, kabeltjes en bloeddrukmeter aanleggen, uitleg krijgen over het onderzoek). De fase van het fietsen zelf neemt 5 à 10 minuten in beslag, afhankelijk van hoelang je het fietsen kunt volhouden met de benen. Na het onderzoek functioneer je normaal. Je kunt onmiddellijk met de wagen rijden.

Dobutamine stress echocardiografie

Wat is dit onderzoek?

Bij dit onderzoek wordt een gewone echocardiografie via de borstkas gemaakt (transthoracaal echocardiogram). Via een infuus wordt een medicijn toegediend (dobutamine). Hierdoor zal het hart in toenemende mate sneller en vinniger beginnen samentrekken. De hart- en vaatspecialist kan dan met de echo het hart in deze toestand bestuderen.

Waarom dit onderzoek?

Dit onderzoek wordt gebruikt om na te gaan of delen van de hartspier minder goed beginnen samentrekken naarmate het hart inspanning levert. Dit kan een uiting zijn van een verstopte kransslagader. Ook kan het gebruikt worden om te zien of een verdikte hartspier de uitstroom van het bloed niet belemmert bij hogere hartfrequenties.

Verloop van het onderzoek

Er wordt voor dit onderzoek altijd een infuus geplaatst. Eens dit geplaatst is ga je met ontbloot bovenlichaam in linker zijlig liggen, met de linkerarm omhoog. Er worden enkele kabeltjes op je bovenlichaam gekleefd om je hartritme te kunnen volgen. Er zal een bloeddrukmeter aan je arm bevestigd worden om op gezette tijdstippen je bloeddruk te volgen. Het medicijn (dobutamine) wordt langzaam toegediend, de dosis wordt langzaam opgedreven. We streven naar een hartfrequentie die minstens 80% bedraagt van de verwachte maximale hartfrequentie voor je leeftijd. Eens deze hartfrequentie bereikt is, krijg je een ander medicijn toegediend dat het hart snel weer tot rust laat komen. Tijdens de toediening van het medicijn voel je hartkloppingen opkomen. Sommige mensen voelen ook een warmte of enige druk op hun blaas. Het onderzoek is niet pijnlijk. Tijdens het onderzoek maakt de hart- en vaatspecialist op verschillende momenten een echocardiogram, door met de echosonde een lichte druk op je bovenlichaam uit te voeren.

Voorbereiding voor dit onderzoek

Je wordt gevraagd om nuchter te blijven om te voorkomen dat je onwel zou worden bij de toediening van het medicijn. Je mag gerust je ochtendmedicatie nog innemen. Als je een betablokker neemt als medicijn, zal je meestal gevraagd worden om deze de dag van het onderzoek niet in te nemen. Een bètablokker remt namelijk het effect van dobutamine. Het is ook raadzaam om met een eerder lege blaas naar het onderzoek te komen, omdat sommige mensen een lichte druk op de blaas voelen tijdens het toedienen van dobutamine. Er zal een infuus geplaatst worden door de verpleegkundige vlak voor het onderzoek. Dit infuus wordt na het onderzoek onmiddellijk verwijderd. Na het onderzoek functioneer je normaal. Je kunt onmiddellijk met de wagen rijden.

Duur van het onderzoek

De voorbereiding neemt een tiental minuten in beslag (plaats nemen op de onderzoekstafel, kabeltjes en bloeddrukmeter aanleggen, uitleg krijgen over het onderzoek). De toediening van het medicijn zelf duurt ook enkele minuten. Eens de maximale hartslag bereikt is, zal het hart in een paar minuten tijd ook terug tot rust komen.