Afweerstoornis

Ons lichaam heeft een goed functionerend immuunsysteem nodig om ons te beschermen tegen indringers van buitenaf zoals bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. Virale en bacteriële infecties komen namelijk zeer veel voor. Zo is het bijvoorbeeld perfect normaal dat een lagere schoolkind zeven luchtweginfecties per winter doormaakt.

Ons afweersysteem is een ingenieus en complex systeem waarbij meerdere organen een rol spelen zoals de milt, lymfeklieren en witte bloedcellen. Als één van die onderdelen van het immuunsysteem niet goed werkt, schiet onze weerstand tekort. Een patiënt met een zo'n afweerstoornis krijgt dan duidelijk meer infecties en/of abnormaal ernstige infecties.

De aandoening kan een aangeboren (primair) of een verworven (secundair bv. door medicatie) defect zijn.

Criteria

De eerste vraag is natuurlijk wat zijn “te veel of abnormaal ernstige infecties”? Wereldwijd zijn hiervoor voor volwassenen en kinderen 10 duidelijke criteria opgesteld.

Voor kinderen zijn dit:

1. Vier of meer oorontstekingen op één jaar.
2. Twee of meer ernstige episodes van sinusitis per jaar.
3. Twee maanden per jaar onder antibiotica, met bovendien teleurstellend resultaat.
4. Twee of meer longontstekingen op één jaar.
5. Groeiachterstand en gewichtstekort.
6. Terugkerende ernstige infecties van huid en weke weefsels.
7. Hardnekkige schimmelinfecties (mond, huid).
8. Intraveneuze antibiotica nodig om een infectie te overwinnen.
9. Twee ernstige, “diepe“ infecties met bv. het terugvinden van bacteriën in het bloed.
10. Familieleden met immuniteitsstoornis.

Voor volwassenen:

1. Twee of meer oorontstekingen op één jaar (dus de helft van het cijfer voor kinderen).
2. Twee of meer episodes van sinusitis op één jaar TENZIJ allergisch.
3. Eén longontsteking per jaar gedurende meerdere jaren.
4. Chronische diarree met gewichtsverlies.
5. Terugkerende virale infecties (wratten, koortsblazen, etc).
6. Intraveneuze antibiotica nodig om een infectie te overwinnen.
7. Terugkerende diepe infecties zoals abcessen.
8. Hardnekkige schimmelinfecties.
9. Besmetting met niet-tuberculeuze mycobacteriën (NTM): normaal schadeloze “broertjes” van de tbc-bacterie.
10. Familieleden met immuniteitsstoornis

Uiteraard zijn deze criteria zeker geen bewijs dat er iets mankeert aan de immuniteit. Het kan ook om toevalligheden gaan. Maar meer onderzoek is nodig.

Diagnose

Onderzoek is bijna altijd, na grondige ondervraging en klinisch onderzoek, louter een bloedafname. Een eerste screening gebeurt vaak al tijdens de consultatie. Als het nodig is, kunnen later bijkomende analyses worden gevraagd. Ook hier is dat zo goed als altijd een banaal prikje in het labo.

Behandeling

Bij het terugvinden van een primaire immuundeficiëntie, kijkt de arts na over welke vorm het precies gaat. Bij zuiver tekort aan antistoffen bijvoorbeeld kan een behandeling met intraveneuze of subcutane antilichamen worden overwogen (toediening van immunoglobuline).