Astma

Wat is astma?

Astma is een veel voorkomende longziekte waarbij de kleinere luchtwegen overgevoelig reageren op bepaalde prikkels. Deze luchtwegen zijn vaak chronisch ontstoken en prikkelbaar. Snel ademen bij sporten, blootstelling aan sigarettenrook, koude lucht … of bepaalde allergenen waarvoor men overgevoelig is zoals pollen of huisstofmijt, veroorzaken zwelling van de slijmvliezen en samentrekking van de gladde spiercellen in de luchtwegwandjes (‘bronchiale hyperreactiviteit’). Ook de aanmaak van slijm neemt toe en de luchtwegen worden minder doorgankelijk.

Mensen met astma kunnen klachten hebben van kortademigheid en een benauwd gevoel op de borstkas, van hoesten en/of piepende ademhaling. De ernst van de klachten en luchtwegvernauwing (obstructie) is wisselend doorheen de tijd. Een astma opstoot (ook astma aanval of exacerbatie genoemd) is een acute verergering van de klachten en luchtwegvernauwing ten opzichte van het normale klachtenpatroon. Naast allergenen en omgevingsfactoren, kunnen ook (vaak virale) luchtweginfecties een astma opstoot uitlokken.

Diagnose

De diagnose van astma wordt gesteld op basis van het klachtenpatroon van een patiënt en bevestigd door het aantonen van een omkeerbare of variabele luchtwegvernauwing middels longfunctie onderzoek. Een normaal longfunctieonderzoek (spirometrie) sluit astma niet uit en kan aangevuld worden door een NO-meting in de uitademingslucht en/of bronchiale provocatietest.

Om een volledig beeld van de ziekte te hebben is het ook belangrijk om zicht te hebben op een aantal specifieke kenmerken zoals de leeftijd waarop de klachten ontstonden (kinderleeftijd vs. volwassen leeftijd), blootstellingen (roken, hobby’s, beroep …), lichaamssamenstelling (BMI), andere aandoeningen die van invloed kunnen zijn op de klachten, etc. Allergieën kunnen best onderzocht worden door huidtesten en/of een bloedafname waarbij dan ook het aantal eosinofielen kan bepaald worden om het type ontsteking verder in kaart te brengen.

Behandeling

Astma is een chronische longziekte, maar de behandeling streeft naar een goede controle van de klachten en risico’s voor de gezondheid zo veel mogelijk te beperken, bijvoorbeeld door de kans op een astma opstoot zo klein mogelijk te maken. Astma hoort je dagelijkse activiteiten niet te beperken! De basis van de behandeling is een gezonde levensstijl: niet roken, mijden van irriterende stoffen en stoffen waarvoor men allergisch is, voldoende lichaamsbeweging, het gewicht onder controle houden. De meeste gebruikte geneesmiddelen voor astma zijn inhalatoren (puffers) die luchtwegverwijders en/of inhalatie-corticosteroïden bevatten om de ontsteking van de luchtwegen lokaal te behandelen.

Checklist bij onvoldoende gecontroleerd astma

• Is de diagnose correcte?
• Is de behandeling onvoldoende of niet geschikte?
• Is de patiënt niet therapietrouw?
• Zijn er problemen met de inhalator techniek?
• Is er blootstelling aan triggers?
  • Allergenen
  • Roken (actief, passief)
  • Beroepsgerelateerde blootstelling
  • Luchtverontreiniging, smog
  • Irriterende stoffen, bv. schoonmaakproducten met bleekwater of ammoniak
  • (Virale) luchtweginfecties

• Zijn er comorbiditeiten: andere aandoeningen met invloed op astmacontrole
• Obesitas
• Psychosociale factoren
• ...