Speekselklieraandoeningen

Bouw en functie van de speekselklieren

Het menselijk lichaam bevat drie paar grote speekselklieren: twee oorspeekselklieren (ook parotis genoemd), twee submandibulaire speekselklieren en twee sublinguale speekselklieren. Daarnaast zijn er nog honderden kleine speekselkliertjes die zich in het slijmvlies van de mond en keelholte bevinden. De grote speekselklieren hebben elk hun eigen afvoergang, die uitmondt in de wang of mondbodem.

De voornaamste functie van de speekselklieren is de productie van speeksel, dat nodig is voor het bevochtigen en verteren van voedsel. Daarnaast bevat speeksel ook antistoffen die van belang zijn voor het afweersysteem.

Aandoeningen

Aandoeningen van de speekselklieren kunnen we indelen in infectieuze problemen (soms veroorzaakt door de aanwezigheid van een speekselkliersteen) of tumoren/cysten (meestal goedaardig, in zeldzame gevallen kwaadaardige tumoren). Sommige speekselklieraandoeningen zijn het gevolg van een algemene aandoening van het lichaam (systeemaandoeningen zoals de ziekte van Sjögren).

Speekselkliersteen

Bij een speekselkliersteen ontstaat zwelling tijdens de maaltijden. Bij infectie treedt er zwelling, pijn en soms koorts op. Sommige patiënten ervaren ook een slechte smaak in de mond wanneer etter vrijkomt uit de afvoergang van de ontstoken speekselklier. Goedaardige tumoren van de speekselklieren presenteren zich doorgaans als pijnloze zwellingen. Pijn of verminderde werking van de gelaatszenuw kunnen wijzen op een kwaadaardige tumor.

Diagnose

Evaluatie van een speekselklierprobleem begint met een grondig klinisch onderzoek. De arts kan ook beslissen om een bloedafname of verdere beeldvorming uit te voeren (echografie, CT-scan, MRI-scan). Afhankelijk van de diagnose stellen we een behandeling met medicatie of een speekselklieroperatie voor.