Om te beginnen bij het begin: waarom hebben jullie voor geneeskunde gekozen?
Walter: “Ik wist al in de lagere school dat ik geneeskunde zou willen studeren. Ik ben intussen op pensioenleeftijd en denk dat ik een goede keuze gemaakt heb, want ik heb mijn job altijd met hart en ziel gedaan, doe het nog altijd graag en ben nu met een verlenging bezig na het bereiken van de pensioenleeftijd.
Waarom blijf je het graag doen? Omdat je er voldoening van hebt. ’s Avonds sluit je de dag af met een goed gevoel dat je iets zinvols hebt gedaan, je hebt mensen geholpen. Bovendien is het menselijke contact met alle geledingen van de maatschappij zeer boeiend. Daarnaast is werken in een ziekenhuisomgeving zeer aangenaam door de interactie en samenwerking met artsen en medewerkers van de verschillende diensten, met de synergie die daaruit voortvloeit.”
Ruben: “Voor mij is het vertrekpunt gelijkaardig. In het middelbaar waren biologie en wetenschappen mijn ding, met een voorkeur voor het menselijk lichaam. Een studie geneeskunde lag dus voor de hand. Ik doe mijn job heel graag, omdat het mogen zorgen voor iemands gezondheid heel bijzonder is. Dat brengt veel voldoening en je krijgt veel dankbaarheid van patiënten. Het is daarnaast boeiend om mensen op te volgen en te zien evolueren doorheen de tijd, bijvoorbeeld na het doormaken van een hartinfarct.”
Jullie vertegenwoordigen elk een andere generatie. Hoe is de geneeskunde in de loop der jaren geëvolueerd?
Walter: “In de opleiding is veel veranderd. Wij kregen zeer veel les ex-cathedra, we waren zeer goed theoretisch geschoold maar veel minder praktisch. De basisopleiding is nu veel beter omdat artsen veel praktischer opgeleid worden, niet alleen door stages maar ook door seminaries die gericht zijn op de praktijk. Er is nu ook meer aandacht voor communicatie en de psychische begeleiding van de patiënt.”
Ruben: “De opleiding is inderdaad veel praktischer georiënteerd nu, met patiëntencasuïstiek vroeg in de opleiding. De theoretische opleiding wordt meer beperkt tot de meest voorkomende ziektebeelden per discipline. Vroeger was je een goede student als je een wandelende encyclopedie was, nu wordt de focus ook meer op andere aspecten gelegd, zoals het diagnostisch beslissingsproces en praktische vaardigheden. De huidige medische kennis en snelheid van vernieuwing zou ook niet meer toelaten dat elke arts van alles op de hoogte is.”
Er is veel meer subspecialisatie?
Walter: “Algemene internisten bestaan nauwelijks nog en soms is er wel nood aan iemand die door het bos de bomen blijft zien en het globale plaatje in het oog blijft houden. Een cardioloog heeft wel ruime noties van interne geneeskunde maar veel minder dan vroeger en ook de interesse voor de algemene interne geneeskunde is minder. Ik ben afgestudeerd als algemeen internist met een polarisatie gastro-enterologie maar nu gaat de subspecialisatie binnen een bepaalde discipline steeds verder. In de gastro-enterologie bijvoorbeeld ontstaan er afsplitsingen: digestieve oncologie, hepatologie, inflammatoir darmlijden …”
Ruben: “Dat is inderdaad zo, maar een discipline met alle techniciteiten wordt moeilijker beheersbaar voor één arts. De oplossing in een ziekenhuis van deze omvang is dan ook om te gaan voor een complementair team, waarin alle subspecialisaties vertegenwoordigd zijn, en waarbinnen een goed overlegmodel bestaat. Zo hebben wij binnen de dienst cardiologie eenmaal per week een hartteam vergadering met de hele groep, voor bespreking van de complexe patiëntendossiers, ieder vanuit zijn invalshoek.”
“Ik heb moeite met de term ‘work-life balans’, want dat zijn geen gescheiden werelden. Werken is onderdeel van je leven”- dr. Walter Pauwels
"Een arts die met pensioen gaat, moet je vervangen door twee artsen", wordt wel eens gezegd. Gaan jullie daarmee akkoord?
Walter: “De oudere generatie artsen werkte gemiddeld genomen ongetwijfeld meer uren dan de jongere. Toch denk ik dat het goed is dat de jonge artsen nu meer tijd vrij maken voor andere dingen: gezin en familie, vrije tijd... Ik heb alleen moeite met de term ‘work-life balans’, want dat zijn geen gescheiden werelden. Werken is voor mij een zinvol onderdeel van het leven. Het bepalen van de balans is natuurlijk wel belangrijk en de jonge generatie heeft, denk ik, wel gelijk om in de tijdsverdeling een kleiner aandeel aan werk toe te kennen.”
Ruben: “Ik zie inderdaad het verschil met mijn vader, die hele lange dagen maakt. De jongere generatie artsen kijkt daar wat anders naar. Het gezinsleven staat bijvoorbeeld meer centraal als deel van het leven. Een jaar geleden ben ik voor de eerste keer vader geworden en ik ben heel blij dat ik het opgroeien van mijn zoontje intens en van dichtbij kan beleven. Hoe graag ik mijn werk ook doe, ik zou de jonge jaren van mijn kinderen de komende tien jaar niet willen missen. Dat is een keuze die je bij veel jonge artsen ziet en die anders is dan vroeger, maar die ik wel goed vind. Vroeger zag je in artsengezinnen ook dat een van de partners hard werkte en de andere zich meer opofferde voor het gezin, terwijl het nu een bewuste keuze is van jonge mensen om allebei voor de uitbouw van een carrière te gaan. Dan moet je compromissen maken.”
Werken we nu anders samen met de huisarts dan vroeger?
Ruben: “Het contact met de huisarts is minder persoonlijk geworden dan vroeger. Toen was er vaak een rechtstreekse lijn tussen de huisarts en de specialist, waarbij ze elkaar frequent hoorden en zagen. Nu is er een evolutie naar minder fysieke contactmomenten, wat ik wel jammer vind. Het aantal bijscholingen waar we de kans hebben om elkaar te ontmoeten is veel kleiner geworden omdat er een online alternatief is. De digitalisering maakt daarnaast dat het efficiënter geworden is om op andere manieren vlot te communiceren. Dat heeft zeker voordelen, maar de interactie is toch wat anders. Hopelijk blijft er ruimte en tijd voor persoonlijk contact met verwijzers en huisartsen.“
Walter: “Er zijn ook veel meer groepspraktijken dan vroeger waar patiënten vaak bij verschillende artsen terechtkomen. Dat is uiteraard geen probleem, maar de communicatie wordt daardoor vaak iets minder direct. Resultaten van bijkomende onderzoeken zijn ook vlotter beschikbaar, o.a. via CoZo, voor alle artsen die instaan voor de zorg van een patiënt. Er zijn nu gewoon meer manieren om met elkaar in contact te komen en te zorgen voor overdracht van informatie en meestal loopt dat toch wel zeer vlot.”
Gaan we onvermijdelijk naar meer concentratie van zorg?
Ruben: “De toekomst is dat de zorg gecentraliseerd wordt in grotere centra. De uitdaging van ons ziekenhuis moet zijn dat we daar in meegaan en een aantal expertisedomeinen bij ons concentreren, naast een uitgebreide basiszorg in de breedte.”
Walter: “Wanneer nieuwe artsen worden aangeworven volstaat de basiskennis van een bepaalde discipline meestal niet meer, en is er vraag naar doorgedreven subspecialisatie in een deelaspect. Ook in AZ Sint-Lucas is er hiervoor terecht veel aandacht.”
Ruben: “Het is een goede keuze om dat te doen. De setting en omvang van ons ziekenhuis laten ons ook toe om dat te mogen nastreven. We moeten daarin als ziekenhuis blijven excelleren.”
