Rechten en verantwoordelijkheden van de patiënt

Wat zijn je rechten als patiënt?

De zorgverlener biedt je kwalitatieve zorg

Je krijgt de best mogelijke zorgen. Daarvoor zetten we medische kennis en beschikbare technologie in. We behandelen je altijd op een respectvolle manier, volgens jouw behoeften. De zorgverlener houdt rekening met je recht om zelf te beslissen. Sociale klasse, seksuele geaardheid of geloofsovertuiging spelen daarbij geen rol.

Je kiest je zorgverlener

Je mag zelf je zorgverlener kiezen. Op elk moment kun je beslissen om beroep te doen op iemand anders, ook wanneer je huisarts je bijvoorbeeld doorverwijst naar een specialist. Op de spoedgevallendienst of tijdens een wachtdienst van verschillende medische disciplines kunnen we die vrije keuze niet garanderen.

Elke zorgverlener heeft ook het recht om jou als patiënt te weigeren, behalve in geval van nood, want dan is hulpverlening verplicht. Onderbreekt de zorgverlener je behandeling, dan moet hij zorgen dat een collega de behandeling kan voortzetten.

Als je dat wenst, kun je een andere arts raadplegen voor een tweede advies of second opinion. Je kunt zelf iemand uitkiezen of je (huis)arts vragen om je daarbij te helpen.

De zorgverlener geeft je duidelijke en volledige informatie

Je hebt recht op duidelijke en volledige informatie over je gezondheidstoestand. Heel concreet gaat het om informatie over:
• jouw huidige gezondheidstoestand.
• de te verwachten evolutie.
• mogelijke behandelingen en onderzoeken.
• wat je beter wel en niet doet.
• eventuele gevolgen en risico’s.

Dat gebeurt in eenvoudige taal, zodat je alles begrijpt. Je kunt altijd iemand vragen om met je mee te gaan als je denkt dat je niet alles zal verstaan (een vriend, een familielid, een medewerker van de dienst Interculturele bemiddeling).

Als je liever geen informatie krijgt over je gezondheidstoestand, moet je dat uitdrukkelijk melden aan je arts. Als het gebrek aan informatie ernstige gevolgen kan hebben voor je gezondheidstoestand, zal de arts je toch informeren.

In uitzonderlijke gevallen kan de arts kiezen om je tijdelijk niet te informeren, omdat het niet meedelen van de informatie op dat moment bijvoorbeeld beter is voor uw gezondheidstoestand. Dat noemen we therapeutische exceptie. De arts moet daarvoor advies inwinnen bij een andere beroepsbeoefenaar en zijn beslissing schriftelijk motiveren.

Je geeft toestemming voor een behandeling

De zorgverlener heeft jouw mondelinge of schriftelijke toestemming nodig om de behandeling op te starten. Hij moet je tijdig informeren, zodat je in alle vrijheid en goed geïnformeerd beslissingen kunt nemen. De info die hij je geeft, moet duidelijk en volledig zijn. Voor ingrepen of procedures die plaatsvinden onder plaatselijke of algemene verdoving, moet je schriftelijk toestemmen via het formulier “Informed consent”.

Je kunt om allerlei redenen een behandeling weigeren. De arts respecteert in dat geval jouw keuze. Als je bij een spoedgeval niet in staat bent om toestemming te geven, start de zorgverlener wel meteen de noodzakelijke behandeling.

Een arts kan een behandeling weigeren om persoonlijke of professionele redenen. De arts zal jou en/of jouw vertegenwoordiger hierover inlichten.

Je hebt als patiënt ook recht op informatie over de verzekering van de beroepsbeoefenaar: beschikt hij/zij over een verzekeringsdekking of een andere individuele of collectieve vorm van bescherming met betrekking tot de beroepsaansprakelijkheid. De beroepsbeoefenaar moet je ook informeren over zijn vergunnings –of registratiestatus.

Je hebt toegang tot je patiëntendossier

Je zorgverlener houdt voor jou een dossier met je persoonlijke medische gegevens bij. Je kunt altijd vragen om aan het dossier bepaalde documenten toe te voegen (bv. een wetenschappelijk artikel over je ziekte).

Verander je van zorgverlener? Dan vraag je gewoon dat het patiëntendossier wordt overgedragen. Je mag het dossier ook inkijken of er een afschrift van vragen.

De zorgverlener respecteert uw privacy

Tijdens je behandeling mogen enkel die personen aanwezig zijn die op professioneel vlak nodig zijn. Informatie over je gezondheid wordt niet aan anderen meegedeeld.

Je hebt het recht om een klacht neer te leggen bij de bevoegde ombudsdienst

Heb je vragen of ben je ontevreden over iets? Vind je dat je patiëntenrechten niet gerespecteerd worden? Dan kun je contact opnemen met de ombudsdienst. De ombudsdienst luistert naar je verhaal en geeft informatie. Wanneer je een geschil met je zorgverlener zelf niet kunt oplossen, kan de ombudsdienst bemiddelen.

Recht op pijnbehandeling

Je hebt recht op een zo effectief mogelijke pijnbestrijding. Je krijgt aangepaste zorg om de pijn te voorkomen, te evalueren, te behandelen en te verzachten.

Vertrouwenspersoon

Je kunt één of meerdere vertrouwenspersonen aanstellen om je te helpen bij het uitoefenen van je rechten. Een vertrouwenspersoon staat de patiënt die wilsbekwaam is bij bij het uitoefenen van diens patiëntenrechten. Bijvoorbeeld:

• De vertrouwenspersoon vergezelt de patiënt op consultatie bij de arts.
• De vertrouwenspersoon informeert zich op vraag van de patiënt over de gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan.
• De vertrouwenspersoon vraagt, op verzoek van de patiënt, het patiëntendossier op of gaat dit inkijken.

Een vertrouwenspersoon aanstellen doe je met dit formulier.

Vertegenwoordiger

Een vertegenwoordiger oefent de rechten van de patiënt uit wanneer en tot zolang de patiënt zelf niet in staat is om beslissingen te nemen over de aan hem te verstrekken gezondheidszorgen. Bijvoorbeeld: een patiënt ligt in coma. De vertegenwoordiger oefent de rechten van de patiënt uit tot wanneer de patiënt uit coma is en zelf terug kan beslissen hierover.

Een vertegenwoordiger aanstellen kan met dit formulier.

Maak het formulier meerdere keren op. Bewaar zelf een exemplaar, geef er een aan de vertegenwoordiger en een aan je huisarts of behandelend arts, zodat het in je patiëntendossier kan.

Je kunt de aanwijzing van een vertrouwenspersoon of vertegenwoordiger later ook weer intrekken met een schriftelijke mededeling.

Nuttige links

• Patiëntenrechten (federale overheid)
• Filmpjes over patiëntenrechten (federale overheid)
• Brochure rechten van de patiënt (federale overheid)

Wat verwachten we van jou als patiënt?

Je geeft correcte informatie over je identiteit

We vragen je wettelijk en geldig legitimatiebewijs, zoals je identiteitskaart. Dat is nodig om misbruik te voorkomen, maar ook om je veiligheid te garanderen zodat gegevens bijvoorbeeld niet onder een verkeerde naam worden vastgelegd in het patiëntendossier. Tijdens de opname moet je altijd je polsbandje met je gegevens dragen.

Je werkt mee

Je geeft je zorgverlener juiste en volledige informatie over je gezondheidstoestand en je medicatiegebruik. Als je instemt met een behandeling, verwachten we jouw volledige medewerking. Volg de adviezen van de arts zo goed mogelijk op.

Je respecteert iedereen

Beleefdheid en wederzijds respect zijn belangrijk bij elk contact tussen medewerkers van het ziekenhuis, patiënten en bezoekers. In het ziekenhuis is geen plaats voor denigrerende of discriminerende opmerkingen, agressief gedrag of andere vormen van fysieke of verbale bedreiging.

Je behandelt materialen met zorg

Draag zorg voor het materiaal in het ziekenhuis. Laat niets rondslingeren en gooi afval in de vuilnisbak. Het onderhoudspersoneel houdt het ziekenhuis netjes, dus draag je steentje bij en houd gangen, wachtzalen, toiletten en andere ruimtes netjes.

Waardevolle voorwerpen of grote geldbedragen laat je beter veilig thuis. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies of diefstal.

Je leeft de huisregels na

• Respecteer de bezoekuren om de rust en de veiligheid in het ziekenhuis te garanderen.
• Beperk het aantal bezoekers om je rust en herstel te bewaken.
• Kun je een gemaakte afspraak niet nakomen? Verwittig je arts ten laatste 24 uur op voorhand.
• Er geldt een algemeen rookverbod in het ziekenhuis. Roken is enkel toegestaan in de rokerszone (paviljoen op het witte plein) of voorbij de rode lijn. Dat geldt ook voor de e-sigaret.
• Huisdieren zijn niet toegelaten.
• Leef ook de afdelingsgebonden afspraken na (bijvoorbeeld op de kinderafdeling, PAAZ, intensieve zorg …).

Je betaalt voor je behandeling

Maak je gebruik van de (medische) diensten van het ziekenhuis, dan ben je verantwoordelijk voor de betaling van de kosten. Breng je verzekeringsgegevens mee naar het ziekenhuis zodat je je over de betaling zo weinig mogelijk zorgen moet maken.

Bij de opname krijg je een verklaring mee waarin je kamerkeuze en de financiële voorwaarden zijn opgenomen.

Film en fotografeer enkel met toestemming

Foto’s, filmpjes, beelden of selfies maken kan enkel als mensen niet ongewenst mee in beeld komen en het onderzoek niet gehinderd wordt. Vraag altijd de toestemming aan personen die mee in beeld komen. Wil je van een medewerker van het ziekenhuis of arts beeld- en/of geluidsopnamen maken, vraag dan ook altijd eerst hun toestemming.

Wie instemt met een beeld- en/of geluidsopname, doet dit enkel voor privégebruik en niet voor reproductie, verspreiding of gebruik op sociale media.

Wat als je de regels niet naleeft?

• Als je je verantwoordelijkheden niet nakomt, kan dat een reden zijn om de behandeling (behalve bij spoedgevallen) stop te zetten.
• Bij agressie of geweld schakelen we de veiligheidsdienst in.
• Betaal je de factuur niet, dan rekenen we bijkomende kosten aan en ondernemen we in een latere fase gerechtelijke stappen.
• Kom je niet opdagen voor een consultatie of ingreep of verwittig je laattijdig dat je niet kunt komen (minder 24 uur vooraf), dan rekenen we een bedrag aan van 30 euro voor een raadpleging en 150 euro voor een ingreep.

Schadevergoeding

Schadevergoeding voor schade waar de zorgverlener verantwoordelijk voor gesteld werd

Een zorgverlener kan verantwoordelijk worden gesteld voor een medische fout waardoor de patiënt lichamelijke of psychologische schade heeft opgelopen. Het recht op een schadevergoeding is enkel van toepassing als er een oorzakelijk verband is tussen de medische fout en de schade. De opgelopen schade moet veroorzaakt zijn door een foute handeling van de zorgverlener. De verzekeraar van de arts en/of het ziekenhuis beslist daarover.

Er is een verschil tussen een medische fout en een complicatie. Een medische ingreep kan onbedoelde gevolgen hebben, maar dat gaat niet niet altijd over een fout. Elke ingreep kan ook complicaties met zich meebrengen.

Je kunt je laten bijstaan door de dienst ledenverdediging van je mutualiteit of door een raadsman.

Schadevergoeding bij een complicatie

Aan elke behandeling zijn mogelijke complicaties verbonden. Die kunnen dus ook voorkomen als de behandeling helemaal juist werd toegepast. In sommige situaties moeten de zorgverleners bewuste risico’s nemen omdat de mogelijke schade niet opweegt tegen het resultaat.

Je hebt als patiënt het recht om op voorhand informatie te krijgen over mogelijke bijwerkingen en risico’s van een behandeling (=recht op geïnformeerde toestemming). Je tekent voor de ingreep een document waarin je verklaart dat je akkoord gaat met de mogelijke risico’s en je geeft toestemming voor de behandeling.

Een arts heeft een inspanningsverbintenis die los staat van het resultaat. Hij moet zich zo veel mogelijk inspannen om te helpen, maar hij is niet gebonden aan een bepaalde uitkomst.

Schadevergoeding bij schade waar de zorgverlener niet verantwoordelijk voor gesteld werd

Als je denkt dat je schade hebt door de zorg die je kreeg, kun je een aanvraag tot schadevergoeding indienen bij het Fonds voor Medische Ongevallen (FMO). Het FMO geeft je advies en betaalt eventueel een schadevergoeding als er sprake is van schade, maar niet van een fout. We spreken dan van een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid.

Om een aanvraag bij het FMO in te dienen, moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen. De procedure bij het FMO is gratis, maar kan wel enige tijd in beslag nemen. Je kunt je laten bijstaan door de dienst ledenverdediging van de mutualiteit. Meer informatie vind je op de website van het FMO.

Schadevergoeding bij schade aan of verlies van een persoonlijk voorwerp

Je hebt enkel recht op een schadevergoeding als je kan aantonen dat de schade of het verlies het gevolg is van een fout van een medewerker van het ziekenhuis.