Borstkanker

Wat is borstkanker?

Borstkanker of mammacarcinoom is een vorm van kanker die uitgaat van het melkklierweefsel in de borst. Het is de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Eén op negen vrouwen krijgt er ooit mee te maken. In zeldzame gevallen kunnen mannen ook borstkanker krijgen. Borstkanker bij de man wordt op dezelfde manier behandeld als bij de vrouw. Betere diagnose- en behandeltechnieken zorgen ervoor dat de genezingskansen flink toenemen.

Kankercellen zijn cellen die zich ongeremd delen. Er komen meer cellen bij dan dat er verdwijnen, waardoor er een gezwel of tumor ontstaat. Deze cellen kunnen het normale weefsel binnendringen en vernietigen. Soms komen kwaadaardige cellen via de lymfeklieren in de bloedbaan terecht en komen ze terecht op andere plaatsen in het lichaam. Dan spreekt men van uitzaaiingen of metastasen.

De borst bestaat voornamelijk uit:

Symptomen

Borstkanker herkennen:

• een knobbeltje of ongewone zwelling in de borst of onder de oksel
• ongewone pijn aan de borst(en)
• veranderingen aan de tepel, zoals schilfering, intrekking of vochtverlies uit de tepel
• veranderingen aan de vorm van je borst, zoals intrekking van de huid of tepel
• kleurverandering van de huid

Is het borstkanker?

Je moet je niet meteen zorgen maken: deze signalen wijzen niet automatisch op borstkanker. Enkel een arts kan aan de hand van de juiste onderzoeken vaststellen of het over een onschuldige aandoening, zoals een vetknobbeltje of cyste, of over borstkanker gaat.

Soorten borstkanker

DCIS = Ductaal carcinoma in situ

Dit is een voorstadium van borstkanker. DCIS is op zich nog niet kwaadaardig, maar kan in de helft van de gevallen kwaadaardig worden over een periode van 10 jaar. Om dit te vermijden wordt aangeraden het te behandelen en het letsel via een operatie te verwijderen. DCIS geeft geen klachten, kan niet uitzaaien en is niet levensbedreigend. DCIS kan alleen opgespoord worden via een mammografie, waarbij kleine verkalkingen (microcalcificaties) gezien worden.

Lobulair carcinoom

Dit betekent dat de kanker ontstaan is in de melkklieren.

Ductaal carcinoom

Dit betekent dat de kanker ontstaan is in de melkgangen. Dit is de meest voorkomende vorm.

Diagnose

Als de uitslagen van de onderzoeken bekend zijn, bespreekt een team van specialisten (zie MOC) de resultaten en zoeken zij voor jou de beste behandeling.

Borstverpleegkundige

Bij of kort na de diagnose zal de borstverpleegkundige je begeleiden bij alle stappen in het behandeltraject. In een rustige gespreksruimte kun je met haar alles nog eens kan overlopen, extra vragen kan stellen en je gevoelens de vrije loop kan laten.

De borstverpleegkundige bezoekt je na de operatie elke dag op de kamer. Ze geeft je de nodige info over de behandelingen die volgen (bv. chemotherapie, radiotherapie, hormoontherapie) en indien nodig ook over borstprothesen en pruiken. Over al deze zaken zijn heel wat folders die je kan meenemen naar huis.

Je kunt bij de borstverpleegkundige altijd terecht voor een luisterend oor, een babbel en informatie over je ziekte en de behandeling. Ze is het aanspreekpunt voor al je vragen, kortom de rode draad doorheen je ziekteproces.

Onderzoeken

Mammografie

Een mammografie is een radiologisch onderzoek waarbij we van de borst(en) twee röntgenfoto’s maken om eventuele afwijkingen op te sporen. Voor het onderzoek leggen we jouw borst op een kunststofplaat. Een tweede plaat drukt de borst gedurende 5 seconden samen. Deze druk kan onaangenaam zijn. Het samendrukken van de borst is zeer belangrijk voor de kwaliteit en dus ook voor de beoordeling van de foto. Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten. Lees hier de uitgebreide info over de mammografie.

Echografie

Echografie is een techniek die via geluidsgolven organen en weefsels in het lichaam zichtbaar maakt. De geluidsgolven zijn voor de patiënt niet hoorbaar. We gebruiken geen röntgenstralen.

De radioloog smeert de borst in met wat gel en schuift een klein apparaat (transducer) over de borst heen en weer. De transducer zendt en ontvangt geluidsgolven en zet die om in beeld. Het onderzoek is meestal niet pijnlijk en duurt ongeveer 15 minuten. Lees hier de uitgebreide info over echografie.

Echogeleide biopsie

Als er een vermoeden is van een kwaadaardig letsel in de borst, doen we een punctie. Daarbij verwijdert de radioloog met behulp van het echo-apparaat en onder lokale verdoving met een speciale naald een aantal kleine stukjes weefsel uit de afwijking in de borst. Dat weefsel gaat dan naar de dienst anatomopathologie waar het weefsel microscopisch wordt onderzocht. Het is belangrijk dat we de eigenschappen van de tumor kennen om de juiste behandeling te kunnen opstarten. Als je bloedverdunnende medicatie neemt, moet je dit melden aan de arts.

NMR

Tijdens een NMR-onderzoek maken we een scan van de borsten. Het onderzoek gebeurt door middel van een sterke magneet. Het is belangrijk dat je juwelen en eventuele tandprotheses uitdoet of dit meldt aan de verpleegkundige. Je mag tijdens dit onderzoek enkel een onderbroek en kousen aanhouden en je krijgt van de verpleegkundige een operatieschort die je als een kamerjas aandoet. Via een infuus dienen we een contraststof toe.

Voor het onderzoek ga je op de buik liggen op een lange tafel met uitsparing voor de borsten. De verpleegkundige helpt je hierbij. Je krijgt oordopjes en een hoofdtelefoon om de geluiden van de NMR-scan te dempen. Tijdens het onderzoek krijg je een noodknop in de hand voor in geval van problemen of ongemak. Je kunt altijd nog communiceren via een intercomsysteem.
Dit onderzoek neemt ongeveer 25 minuten in beslag.

Bloedonderzoek

Dit onderzoek leert ons meer over de functie van de lever en de nieren en de bloedstolling. Ook wordt de tumormerker Ca 15,3 bepaald. Dit is vooral belangrijk voor de opvolging na de behandeling. De bloedafname gebeurt in ons lab.

RX Thorax

Met behulp van röntgenstralen wordt een foto gemaakt van longen en hart. Je moet hiervoor niet nuchter zijn.

Echo van de lever

Met behulp van geluidsgolven krijgt men een zicht op de leverstreek. Er wordt gel aangebracht op de buik. Je moet nuchter zijn voor dit onderzoek.

Botscintigrafie

Dit onderzoek dient om mogelijke uitzaaiingen in het bot op te sporen. Je krijgt een inspuiting met een licht radioactieve stof in een ader van de arm. Men zal je vragen om veel te drinken (ongeveer 1 liter: water, koffie, thee, soep …). Het onderzoek zelf vindt drie uur later plaats en neemt ongeveer 45 minuten in beslag. Metalen zaken moeten vermeden worden, zoals ritsen, metalen knopen, bh … Verder mag je gewoon gekleed zijn. Bij dit onderzoek is het belangrijk om gedurende 24 uur een afstand van 2 meter te bewaren tussen zwangere vrouwen en kinderen jonger dan 10 jaar.

Borstkanker en erfelijkheid

Borstkanker komt frequent voor en heeft meestal geen erfelijke oorzaak. Bij een klein percentage van de vrouwen met borstkanker gaat het om een erfelijke vorm van kanker. Borstkanker heeft een erfelijke oorzaak als er sprake is van een mutatie in het erfelijk materiaal. Als je drager bent van die mutatie, heb je een hoger risico op borstkanker. Afhankelijk van de genmutaties, kan dit samen gaan met een verhoogd risico op eierstokkanker. Dragerschap houdt ook in dat de mutatie kan doorgegeven worden aan de kinderen: zij komen hierdoor ook in aanmerking voor genetisch onderzoek.

Er zijn een aantal factoren waarbij een erfelijkheidsonderzoek aan te raden is. Als je in aanmerking komt voor deze test, zal je behandelende arts je doorverwijzen naar de arts medische genetica.

Praktisch:

• Je krijgt een afspraak bij de genetisch consulent in ons ziekenhuis. Daar krijg je uitgebreid informatie over de verschillende aspecten die met het onderzoek te maken hebben.
• We starten met het erfelijkheidsonderzoek op het ogenblik dat er aan een aantal criteria wordt voldaan. Het opmaken van een stamboom helpt om het risico op erfelijkheid in te schatten.
• Als je akkoord gaat met de test, moet je een toestemmingsformulier ondertekenen.
• In het lab nemen we vier buisjes bloed af. Deze sturen we op naar het UZ Gent.
• Na vier maanden is het resultaat van het onderzoek gekend.
• We nodigen je uit op de consultatie van de arts medische genetica om de resultaten te bespreken.
• Als er een mutatie werd aangetoond, bespreken we met jou wat dat betekent en wat je kan doen (bv. opvolging).
• Andere familieleden kunnen altijd terecht voor een gesprek en kunnen zich ook laten testen.

MOC (Multidisciplinair Oncologisch Consult)

De behandeling van kanker vraagt expertise van artsen met verschillende vakgebieden, zoals chirurgen, medisch oncologen, radiologen, gynaecologen, radiologen, anatoompathologen, radiotherapeuten, nuclearisten… Alle onderzoeksresultaten worden door deze artsen elk vanuit hun eigen domein bekeken, om dan samen tot een behandelplan te komen. Je huisarts wordt ook uitgenodigd om aan het overleg deel te nemen. Ook de begeleidingsverpleegkundigen, psychologen, diëtisten zijn aanwezig.

Team

Gynaecologen en algemeen chirurg

Medisch oncologen en radiotherapeut-oncologen

Radiologen

Nuclearisten

Anatoom-pathologen

Plastisch chirurgen

• Dr. Casper Sommeling
• Dr. Filip Stillaert

Borstverpleegkundigen en psychologen

Diëtisten

Sociale dienst

Heb je vragen van familiale, psychische, financiële of administratieve aard, dan kun je een beroep doen op onze sociale dienst. Onze sociaal werkers zoeken met de grootste discretie samen met jou en je naasten naar een oplossing.

Lymfekliniek

Interculturele bemiddeling

Behandeling

De behandeling van borstkanker is voor iedereen anders. Onze artsen stellen een behandeling op maat voor, waarbij rekening gehouden wordt met het type kanker, het stadium van de kanker en je algemene gezondheidstoestand. Meestal bestaat de behandeling uit verschillende stappen, die afzonderlijk of in combinatie wordt toegepast.

Nazorg

Als de behandelingen zijn afgelopen en je zonder de begeleiding van zorgverleners verder moet, kan het lastig zijn om de draad van het leven terug op te nemen. Al helemaal als jouw omgeving ervan uitgaat dat je ‘beter’ bent omdat de behandelingen zijn afgelopen of niet meer zichtbaar zijn. Dat is natuurlijk ook wat je zelf hoopt of verwacht. Maar de gevolgen van chemotherapie zijn niet meteen uitgewerkt na het laatste infuus. Vermoeidheid na radiotherapie verdwijnt niet van de ene dag op de andere. Net zomin als dat de gevolgen van de stress door de diagnose, uitslagen en bijwerkingen meteen zijn uitgewerkt. Vaak ben je nog erg moe en een stuk emotioneler dan je van jezelf gewend bent. Herstellen kost tijd, veel meer tijd dan je lief is. En accepteren dat je meer wilt dan je kunt, is moeilijk. Al helemaal als je niet weet hoe lang dat zo blijft en bang bent dat het nooit meer over gaat.

Daarom vindt op het einde van je behandeling een gesprek plaats met de borstverpleegkundige: Hoe voel je je? Hoe kijk je naar de toekomst? Hoe heb je het traject ervaren? Hoe/wanneer weer aan het werk? Wat zijn je huidige klachten en wat kun je er aan doen? Ook andere onderwerpen zoals gezonde levensstijl, het revalidatieprogramma B-Care, verwerking, seksualiteit … kunnen aan bod komen.

Lotgenotengroepen en inloophuizen

Hoe voelen andere (ex-)kankerpatiënten zich bij hun ziekte? Voelen zij zich ook zo ellendig na de chemo? Hoe gaan ze om met de onzekerheid? En wat betekent de kankerdiagnose voor hun omgeving?

Niemand kan zo goed op deze vragen antwoorden als iemand die hetzelfde meegemaakt heeft. Daarom kunnen kankerpatiënten tijdens en na hun behandeling terecht bij een lotgenotengroep voor contact met andere (ex-)patiënten, telefonisch, via e-mail of in groep.

Een overzicht van met adressen en contactgegevens, vind je hier:

• Kom Op Tegen Kanker - Praten met lotgenoten
• Stichting tegen kanker - Overzicht van inloophuizen

Even ontspannen

Zorgmassage

Een zorgmassage is een zachte en veilige massage die een diepgaande ontspanning teweeg brengt in het lichaam. Zorgmassages kunnen klachten als stress, pijn, angst , vermoeidheid reduceren. Dat is wetenschappelijk bewezen. AZ Sint Lucas gratis lichaamsmassages aan.

Als patiënt kies je zelf welke lichaamsdelen er gemasseerd worden. Sommige mensen verkiezen enkel een hoofd- en handmassage, anderen verkiezen een rug- en beenmassage.

Gezichtsverzorging

De behandeling kan je huid droger maken. Daarom is het belangrijk om goed te hydrateren, zodat uitdroging geen kans krijgt. In dit kader bieden wij gratis gezichtsverzorging aan. Gedurende een klein uurtje wordt jouw gezicht met de grootste zorg gereinigd en gemasseerd. Ook de handen worden aan gepakt. Een goede dagcrème wordt aangebracht. Maquillage kan als je dit wenst.

Deze behandelingen gebeuren in een rustgevende ruimte, met zachte muziek op de achtergrond. Toch wat genieten in een niet zo’n fijne periode.